Propolis, geleneksel tıpta yüzyıllar boyunca kullanılmış %100 doğal bir arı ürünüdür. Arılar (Apis mellifera) ağaçlardan topladığı bu reçineyi (propolisi) kovanlarını korumak için kullanırlar. Propolis Yunan dilindeki “Pro” (önü, öncesi) ve “polis” (şehri koruyan) kelimelerinden türetilmiştir.

 

Propolisin tarihte kullanımı uzun yıllar öncesine dayanmaktadır. Yunanlılar ve Mısırlılar propolisi ilk defa antiseptik olarak kullanmışlardır. Mısırlılar ayrıca ilk dönemlerinden itibaren mumyalarını mikroplardan ve diğer parazitlerden korunmak için propolis ile kaplamışlardır. 11. yüzyılda İbn-i Sina antiseptik özelliğinden dolayı askerlere yaralarını tedavi için propolisi tavsive etmiştir. Ruslar 2. Dünya savaşında verem salgınını propolis ile yenmişlerdir. Hipokrat ise reçetelerinde propolisi mutlaka kullanmıştır. Orta Asya’da birçok cilt hastalığında propolis merhem olarak kullanılmıştır. Propolis tarihten günümüze pek çok alanda kullanılmış ve halen kullanılmaya devam edilmektedir.

 

Propolis; arıların bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladığı güçlü antioksidan ve antimikrobiyal etkilere sahip tamamen doğal bir arı ürünüdür. Arılar tarafından kovandaki mikropları yok etmek ve sterilizasyonu sağlamak için kullanılır. Arılar petek gözlerini önce propolis ile kaplar sonra ana arı petek gözüne yumurtasını bırakır. Bu sayede yumurtanın sağlıklı bir şekilde gelişmesi sağlanır. Ayrıca arılar, propolisle sıvanan petek gözlerine balını, polenini, arı sütünü koyar. Böylece arının ürünleri kovanda bozulmadan saklanır. Propolis; antioksidan ve antibakteriyel etkisinin yanı sıra, antifungal, antiviral, antienflamatuvar ve antitümör etkilere sahiptir. Solunum yolları hastalıklarından mide bağırsak rahatsızlıklarına, ağız içi aft, yara ve uçuktan kansere kadar pek çok farklı hastalıkta tedaviye destek olarak kullanıldığında olumlu etkileri gözlendiğine dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.

Propolis ve Meme Kanseri 2014

2014 yılında Çin’de Liaocheng Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada; propolisin insan meme kanseri hücresi üzerindeki (MCF-7) antitümör aktivitesi araştırılmıştır. Çalışmada MCF-7 hücresine 48 saat içerisinde sırasıyla 25,50,100 ve 200 g/ml etanol ile ekstrakte edilmiş propolis uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda propolisin insan meme kanseri hücresinin (MCF-7) apoptozunda (kanser hücresini yok ettiği) etkili olduğu bulunmuş ve meme kanseri tedavisine destek olarak kullanımının olumlu sonuçlar ortaya çıkartabileceği belirtilmiştir.

Kaynak: Xuan H, Li Z, Yan H, Sang Q, Wang K, He Q, Wang Y, Hu F, “Antitumor Activity of Chinese Propolis in Human Breast Cancer MCF-7 and MDA-MB-231 Cells,“ Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine,2014.

Propolis ve Meme Kanseri 2012

2012 yılında İstanbul Üniversitesi’nde yapılan çalışmada; kadınlarda yaygın olarak görülen meme kanseri hücrelerinde, in vitro koşullarda, hücre kültürü yöntemi kullanılarak, propolisin sitotoksik ve apoptotik (kanseri yok edici) etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmada; farklı bölgelere (Arjantin, Çin, Türkiye)’ye ait 8 propolis ekstraktının meme kanseri hücresi üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda Türkiye’de üretilen Anadolu Propolisi’nin tümör belirteci özellik gösterdiğini ve kanser hücreleri üzerinde en etkili sonucu verdiği ortaya konulmuştur.

Kaynak: Saygılı N, Kahraman Ö, Kısakesen H, Yılmaz E, Aydoğan H, Bilgiç S, Öztürk T, Seyhan M , Eronat A , Tüzüner M, Öztürk O, “Farklı Coğrafik Orijinli Propolislerin MCF7 Meme Kanseri Hücrelerindeki miRNA Ekspresyon Profiline Etkileri, “ 2012.

Propolis ve Meme Kanseri 2016

2016 yılında Alexandria Üniversitesi’nde yapılan çalışmada; Radyoterapi uygulanan meme kanseri hastalarında propolis desteğinin koruyucu etkisi araştırılmıştır. Çalışmaya 45 kişilik kontrol grubu ile toplam 135 kadın katılmıştır. Çalışmada radyoterapi tedavisi gören bireyler ile radyoterapi tedavisinin yanında propolis kullanan bireyler karşılaştırılmıştır. Propolis kullanan gruba günde 3 defa 400 mg olacak şekilde propolis takviyesi verilmiştir. Çalışmanın sonucunda propolis kullanımının radyasyona bağlı DNA hasarını azaltmada yardımcı olduğu yani radyasyonun olumsuz etkilerine karşı vücudu koruduğu ve ayrıca kanser hücrelerinin yok edilmesinde destekleyici olduğu belirtilmiştir.

Kaynak: Ebeid S, Moneim N, Benhawy S, Hussain N, Hussain M, “Assessment of the radioprotective effect of propolis in breast cancer patients undergoing radiotherapy. New perspective for an old honey bee product,“ Journal of Radiation Research And Applied Sciences,2016.

Propolis ve Meme Kanseri 2010

2010 yılında, Celal Bayar Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Ege Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmada, Türkiye’de üretilen propolis ekstraktlarının meme kanseri hücreleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, propolisin kanserli hücreleri yok ederek, meme kanseri hücreleri üzerine anti tümör etki gösterdiği belirlenmiştir.

Kaynak: Vatansever, H.S, Sorkun, K, Gürhan, S.İ.D, Özdal-Kurt, F, Türkoz, E, Gencay, Ö. ve Salih, B. 2010. “Propolis from Turkey induces apoptosis through activating caspases in human breast carcinoma cell lines.”Acta Histochemica 112(6): 546-56).

 

Propolis ve Prostat Kanseri

2007 yılında Amerika’da Sağlık Bilimleri Üniversitesi ve Brezilya’da Campinas Eyalet Üniversitesi tarafından yapılan çalışmada, propolis ekstraktlarının metastaz ve tümör kaynaklı prostat kanseri hücreleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, propolis ekstraktlarının prostat kanseri hücrelerinin çoğalmalarını önemli derecede engellediği ortaya konulmuştur.

Kaynak: Li, H., Kapur, A., Yang, J.X., Srivastava, S., McLeod, D.G., Paredes-Guzman, J.F., Daugsch, A., Park, Y.K ve Rhim, J.S. 2007. Antiproliferation of human prostate cancer cells by ethanolic extracts of Brazilian propolis and its botanical origin. International Journal of Oncology 31(3): 601-6.

 

Propolis ve Kolon Kanseri

2009 yılında Japonya’da Gifu Üniversitesi’nde yapılan çalışmada propolisin etanol ekstraktlarının 4 farklı kolon kanseri hücre dizisi (CaCo2, HCT116, HT29 and SW480) üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, propolis ekstraktlarının HCT116, HT29 and SW480 hücre dizileri üzerine gelişmelerini inhibe edici etki gösterdikleri ortaya konulmuştur. Dolayısıyla propolisin antikanserojen etki gösteren bileşenler içerdiği belirlenmiştir.

Kaynak: Ishihara, M., Naoi, K., Hashita, M., Itoh, Y. Ve Suzui, M. “Growth inhibitory activity of ethanol extracts of Chinese and Brazilian propolis in four human colon carcinoma cell lines “Oncology Reports 22: 349-354,2009.

 

Propolis ve Akciğer Kanseri

2016 yılında, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi ve Gümüşhane Üniversitesi tarafından ortaklaşa yapılan çalışmada, Türkiye’den elde edilen propolis etanol ekstraktının, insan akciğer kanseri (A549) hücre dizisi üzerine etkisi araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, propolis etanol ekstraktının, normal hücrelere zarar vermeden kanser hücre dizisi üzerinde seçici yok edici etki gösterdiği ortaya konulmuştur. Böylece, Anadolu propolisinin, kanser hücrelerinin çoğalmasını azaltıcı yönde etki gösterdiği belirtilmiştir.

Kaynak: Demir, S, Aliyazıcıoğlu, Y., Turan, İ, Mısır, S., Menteşe, A, Yaman, S.O, Akbulut, K., Kılınç, K. & Değer, O. 2016. “Antiproliferative and proapoptotic activity of Turkish propolis on human lung cancer cell line,“ Nutrition and Cancer 68(1): 165-172, 2016.

Propolis ve Kolit

2013 yılında Japonya’da, Chiba Bilim Enstitüsü Eczacılık Fakültesi’nde yapılan çalışmada propolisin (trinitrobenzen sülfonik asit kaynaklı) kolit (kalın bağırsağın iltihabi hastalığı) üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda propolisin enflamatuar barsak hastalıklarında rol oynayan Th1 hücrelerinin oluşumunu önleyerek kolitin şiddetini azalttığı görülmüştür. Bunun da propolisin doğal antioksidan aktivitesinden kaynaklandığı belirtilmiştir.

Kaynak: Okamoto Y, Hara T, Ebato T, Fukui T, Toshiyuki Masuzawa, “Brazilian propolis ameliorates trinitrobenzene sulfonic acid-induced colitis in mice by inhibiting Th1 differentiation,“ International Immunopharmacology 16 (2013) 178–183.

 

Propolis ve Lenfoma

2004 yılında, Japonya Tohoku Eczacılık Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, propolisin histiyositik lenfoma hücreleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, propolisin lenfoma hücreleri üzerine antitümör etki gösterdiği, tümör hücrelerinin gelişmesini engellediği ortaya konulmuştur.

Kaynak: Aso, K., Kanno, S., Tadano, T., Satoh, S., ve Ishikawa, M. 2004. Inhibitory effect of propolis on the growth of human leukemia U937. Biological and Pharmaceutical Bulletin 27(5): 727-30.”

Propolis ve Astım

2016 yılında Nanjing Medikal Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bilimsel çalışmada, propolisin aktif bileşenlerinden kafeik asit fenetil esterin (KAFE) astım üzerine etkileri araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, propoliste doğal olarak bulunan KAFE’nin hava yolu inflamasyonunu hafiflettiği ve astım hastalığının tedavisinde potansiyel güçlü bir ajan olarak kullanılabileceği belirtilmiştir.

Kaynak: Ma, Y., Zhang, J.X., Liu, Y.N. Ge, A., Gu, H., Zha, W.J., Zheng, X.N. and Huang, M. 2016. Caffeic acid phenethyl ester alleviates asthma by regulating the airway microenvironment via the ROS-responsive MAPK/Akt pathway. Free Radical Biology and Medicine 101: 163-175.

Propolis ve İnfluenza

2008 yılında Japonya ve Brezilya’da gerçekleştirilen bilimsel çalışmada, propolisin gribe yol açan influenza virüsü üzerine etkileri incelenmiş ve çalışmanın sonucunda propolisin etanol ekstraktının bu virüs üzerine gelişmesini önleyici etki gösterdiği ve gribin semptomlarını da azalttığı ortaya konulmuştur.

Kaynak: Shimizu, T., Hino, A., Tsutsumi, A., Park, Y.K., Watanebe, W. & Kurokawa, M. 2008. Anti-influenza virus activity of propolis in vitro and its efficacy against influenza infection in mice. Antiviral Chemistry & Chemotherapy, 19: 7-13.

 

Propolis ve Diyabet 2017

2017 yılında Shahid Sadoughi Üniversitesinde yapılan çalışmada; Tip 2 diyabetli bireylerde propolisin; glisemik kontrol, serum lipid profili ve insülin direnci üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmaya; deney ve kontrol grubunu oluşturan toplam 66 birey katılmıştır. Deney grubundaki bireylere 12 hafta boyunca günde 3 kez 300 mg propolis tablet verilirken, kontrol grubuna hiç propolis verilmemiştir. Katılımcıların; açlık kan glukoz, HbA1c, total kolesterol, kötü huylu kolestrol (LDL), iyi huylu kolestrol (HDL), trigliserit, serum insülin ve insülin direnci ölçülüp kaydedilmiştir. Çalışmada; sadece deney grubundaki bireylerin açlık kan şekerinde (17.76 ± 27,72 mg / dL) düşüş, total kolestrol seviyesinde (5.16 ± 43.80 mg / dL) artış, kontrol grubundaki bireylerin ise açlık kan şekerinde (6.48 ± 42.77 mg / dL) ve total kolestrol seviyesinde (28.9 ± 27.4) mg / dL) artış görülmüştür ve Tip 2 diyabetli hastalarda propolis takviyesinin glisemik kontrolün sağlanmasında yardımcı olduğu sonucuna varılmıştır.

Kaynak: Samadi N, Khosravi H, Rahmanian M, Askarishahi M, “Effects of bee propolis supplementation on glycemic control, lipid profile and insulin resistance indices in patients with type 2 diabetes: a randomized, double-blind clinical trial, “Journal of Integrative Medicine, March 2017.

Propolis ve Diyabet 2018

2018 yılında İran’da yapılan bilimsel calışmada Tip 2 diyabetli bireylerin düzenli propolis kullanımının kan şekeri değerleri üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışmadaki bireyler deney grubu ve kontrol grubu olmak üzere 2 gruba ayrılmıştır. Deney grubu 35-55 yaşlarında ki 60 Tip 2 diyabetli bireyden oluşmuştur ve bu bireylere günde 3 defa, 500 mg olmak üzere, toplam 1500 mg propolis verilmiştir. Kontrol grubundaki bireyler ise hiç propolis almamıştır. Çalışmanın sonuncunda; propolis takviyesi alan gruptaki bireylerin kan şekeri ve insülin değerlerinde düşüş gözlemlenirken, antioksidan değerleri ise yükselmiştir. Propolis yüksek miktarda fenolik ve flavanoid madde içerdiği için, tip 2 diyabette tedaviye destek olarak kullanıldığında olumlu etkiler göstermektedir.

Kaynak: Afsharpour F, Javadi M, Hashemipour S, Koushan Y, Haghighian H“ Propolis supplementation improves glycemic and antioxidant status in patients with type 2 diabetes: A randomized, double-blind, placebocontrolled study. “ Complementary Therapies in Medicine 43 (2019) 283–288.

Propolis ve Diyabet

Zhejiang ve Rhodes Üniversiteleri tarafından gerçekleştirilen ve 2005 yılında yayınlanan bilimsel çalışmada, propolisin Diabetes Mellitus (Diyabet) hastalığı üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, propolisin kan şekerini kontrol edici, glikoz ve kan lipit metabolizmasını düzenleyici, dolayısıyla lipit peroksidasyonunu azaltıcı ve serbest radikalleri temizleyici etki gösterebildiği belirlenmiştir.

Kaynak: Fuliang, H.U., Hepburn, H.R., Xuan, H., Chen, M., Daya, S. & Radloff, S.E. Effects of propolis on blood glucose, blood lipid and free radicals in rats with diabetes mellitus. Pharmacological Research 51(2): 147-152.

 

Propolis ve Çocuklarda Görülen Akut Rinit

2017 yılında La Marina pediatri servisinde yapılan araştırmada; akut rinit geçiren çocuklarda düzenli propolis kullanımının etkisi incelenmiştir. Çalışmaya 2-12 yaşlarındaki akut rinit ve soğuk algınlığı geçiren toplam 40 çocuk katılmıştır. Çalışmada çocuklara 7 gün boyunca günde 3 kez propolisli burun spreyi uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda düzenli propolis kullanan çocukların akut rinit ve soğuk algınlığı semptomlarında azalma gözlemlenmiştir.

Kaynak: Marti J, López F, Gascón I, Julve J, “Propolis Nasal Spray Effectively İmproves Recovery From İnfectious Acute Rhinitis and Common Cold Symptoms in Children,“J Biol Regul Homeost Agents,2017 Oct-Dec;31(4):943-950.

 

Propolis ve Çocuklarda görülen Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

2006 yılında Amerika’da Ohio Eyalet Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bilimsel çalışmada, 5-10 yaş arasındaki 81 çocukta üst solunum yolları enfeksiyonuna (grip, boğmaca) karşı, propolisli bir karışım kullanımı incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, propolis kullanımının üst solunum yolları enfeksiyonu vaka sayısında, semptomların süresinde ve hastalık gün sayısında azalma meydana getirdiği belirlenmiştir.

Kaynak: Carr, R.R. & Nahata, M.C. 2006. Complementary and alternative medicine for upper-respiratory-tract infection in children. American Journal of Health-System Pharmacy 63(1): 33-39.

 

Propolis ve Çocuklarda görülen Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

2012 yılında Hodeidah Üniversitesi’nde yapılan çalışmada; propolis kullanımın çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonlarına etkisi araştırılmıştır. Çalışmaya üst solunum yolu enfeksiyonu tanısı konulan 41 çocuk katılmıştır. Katılımcılardan toplam 17 boğaz kültürü örneği alınmıştır. 17 örnekten 9’unda Streptococcus pyogenes bakterisi, 2’sinde Haemophilus influenzae bakterisi ve 6’sında Candida albicans bakterisi tanımlanmıştır. Çalışmada hastalara propolis süte karıştırılarak verilmiştir. Propolis alan çocukların 2-5 günlük bir sürede iyileştiği tespit edilmiştir. Ayrıca propolisin antimikrobiyal özelliği ile S. pyogenes, H. influenzae ve C. albicans’ın gelişmesini önlediği ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonucunda, propolisin çocuklarda bakteri ve kandida türlerinin neden olduğu boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde yardımcı aynı zamanda etkili bir antimikrobiyal ajan olarak kullanılabileceği belirtilmiştir.

Kaynak: Shouny W, Muagam F, Sadik Z, Hamza W, “Antimicrobial Activity of Propolis Extract on URT Infections in Pediatric Patients Admitted to Al-Thowrah Hospital, Hodeidah City Yemen,“ World Journal of Medical Sciences 7 (3): 172-177, 2012.”

Propolis ve Ağızda Oluşan Bakteriler

2010 yılında Tunus’ta Jendauba Üniversitesi’nde yapılan çalışmada, propolisin ağızda oluşan ve yaygın olarak görülen bakterilere karşı etkileri detaylı olarak incelenmiştir. In vitro olarak yapılan çalışmada, 33 farklı bakterinin 48 saat boyunca uygun şartlarda çoğalması sağlanıp, ardından propolis ile etkileşimleri gözlemlenmiştir. 24 saat sonunda propolis eklenen örneklerde, bakteri aktivitelerinde %87 oranında azalma görülmüştür. Çalışmanın sonucunda propolisin ağız sağlığını tehdit eden bakterilere karşı efektif olduğu ve ağızda gelişen hastalıkları önleyebileceği belirtilmiştir.

Kaynak: Koudhi B, Zmantar T, Bakhrouf A, “Anti-cariogenic and anti-biofilms activity of Tunusian propolis extract and its potential protective effects against cancer cells proliferation, Anaerobe “(2010).

Propolis ve Oral Mukozit

2016 yılında Shahid Sadoughi Hastanesinde yapılan çalışmada; Baş ve boyun kanseri hastalarında kemoterapinin neden olduğu oral mukozitin (ağız içi yaralar) azaltılmasında propolisin ağız gargarası olarak kullanılmasının etkisi incelenmiştir. Çalışmaya 20 kişi deney grubunu, 20 kişi ise kontrol grubunu oluşturacak şekilde toplam 40 kişi katılmıştır. Deney grubundaki bireyler 5 ml propolis, kontrol grubundaki bireyler ise 5 ml su ile, günde 3 kez 7 gün boyunca ağız gargarası yapmışlardır. Çalışmada; sadece su kullanan grupta bir değişim görülmezken, propolis kullanan grubun %65’inin ağız içi yaralarının çalışmanın 7. Gününde tamamen iyileştiği gözlemlenmiş ve tamamında ağız içi yara ve kızarıklığın azaldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda; kemoterapi gören hastalarda propolisin ağız gargarası şeklinde kullanımın oral mukozit tedavisine yardımcı ve etkili bir müdahale aracı olduğu belirtilmiştir.

Kaynak: Karbassi M , Yazdi M, Ahadian H, Abad M, Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Trial of Propolis for Oral Mucositis in Patients Receiving Chemotherapy for Head and Neck Cancer, Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, Vol 17, 2016.