Propolis Nedir?
Pro (ön) + polis (koruyan) kelimelerinden oluşan propolis, arıların evlerinin, kovanlarının ön temizleyicisidir. Propolis; arıların bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladığı fenolik ve flavonoid maddelerden oluşan tamamen doğal bir arı ürünüdür. Arılar tarafından kovandaki mikropları yok etmek ve sterilizasyon sağlamak için kullanılır. Arılar, petek gözlerini önce propolis ile kaplar ve sonra ana arı petek gözüne yumurtasını bırakır. Bu sayede yumurtanın sağlıklı bir şekilde gelişmesi sağlanır. Ayrıca arılar, propolisle sıvanan petek gözlerine balını, polenini ve arı sütünü koyar. Böylece arının ürünleri kovanda bozulmadan saklanır. Propolis nardan 80 kat daha güçlü antioksidan kapasiteye sahiptir. Bunun yanında, antibakteriyel, antifungal, antiviral, antienflamatuvar ve antitümör yani bakterilere, mantarlara ve virüslere karşı koruyucu etkileri de vardır.
Propolis Nasıl Özütlenmeli ve Tüketilmelidir?
Propolis ham haliyle insan tüketimine uygun değildir; sindirilmeden vücudumuzdan atılır. Propolisin vücudumuz tarafından sindirilebilmesi için mutlaka özütlenmesi gerekir. Bir ayırma ve saflaştırma işlemi olan özütleme, uzman gıda mühendisleri kontrolünde çeşitli yardımcı maddeler ve özel ekipmanlar kullanılarak yapılır. Propolis tek başına su ya da yağ ile özütlenemez. Özütleme işlemi sırasında su ile birlikte mutlaka glikol, etanol, gliserol gibi işlem yardımcıları kullanılmalıdır. Aksi taktirde propolisteki faydalı bileşenler özüte geçmez ve insan vücudu propolisten faydalanamaz. Bu işlem yardımcıları, Avrupa Amerika Farmokope’lerine ve FDA onaylı gıda ve ilaç üretimine uygun doğal ürünlerdir. Propolis özütlerinde bulunan miktar, doğal gıdalarda bulunan (boza, portakal suyu, kefir, peynir, yoğurt, muz, patates vb.) miktardan çok daha azdır ve insan sağlığı üzerine herhangi bir olumsuz etkisi yoktur. Zaten pek çok gıdanın ve ilacın üretiminde de bu maddeler kullanılmaktadır. Ayrıca Türk Gıda Kodeksi içerisinde yer almayan herhangi bir çözücünün de propoliste kullanılması zaten mümkün değildir.
Propolis Nelere İyi Gelir?
Propolis, solunum yolları hastalıklarından mide bağırsak rahatsızlıklarına; ağız içi aft, yara ve uçuktan kansere kadar pek çok farklı hastalıkta tedaviye destek olarak kullanıldığında olumlu etkileri gözlendiğine dair bilimsel çalışmalar mevcuttur. Propolisin içeriğindeki özüt miktarına göre, vücuttaki faydaları değişkenlik göstermektedir.
Propolisi Nasıl Kullanmalıyız?
- Günlük bağışıklık desteği için %10 ya da %15 özüt içeren saf Anadolu propolisinden yetişkinler günde en az 20 damla, çocuklar ise günde en az 10 damla tüketmelidir. Halsizlik ya da hastalık durumlarında damla sayısı 4 katına çıkarılmalıdır.
- Boğaz ağrısı, boğaz kaşıntısı, boğaz enfeksiyonu ve bronşit, bronşiyolit gibi üst solunum enfeksiyonlarında, en az %20 özüt içeren saf Anadolu propolisinden, yetişkinlerin günde en az 80 damla, çocukların ise günde en az 40 damla tüketilmesi önerilir.
- Kanser türlerinde ve Koah gibi hastalıklarda da %30 özüt içeren saf Anadolu propolisinden yetişkinler günde 80 damla, çocuklar ise günde 40 damla tüketmelidir.
Tüketilen propolis, glikol ve su ile özütlenmiş, suda çözünebilir damla formunda ise; su, süt, meyve suyu gibi ılık veya soğuk sıvı gıdaların içerisine damlatılarak tüketilmelidir. Etanol ve su ile özütlenmiş propolis damla formunda ise; kendi başına ya da yoğurt, bal, pekmez gibi ılık veya soğuk katı gıdalar ile karıştırılarak tüketilebilir.