Kovanın Koruyucusu: Propolis

Arı ürünlerinin sağlık, besleyici ve tıbbi değerleri bilinmekte ve sağlığa olan faydaları nedeniyle uzun yıllardır kullanılmaktadır. Arı ürünleri, antiviral, antibakteriyel, antiinflamatuar, antitümoral ve antioksidan aktiviteler gibi çeşitli biyolojik özelliklere sahiptir. Proteinler, peptitler, mineraller, flavonoidler, terpenler, yağ asitleri ve fenolik bileşikler, arı ürünlerinde bulunan fizyolojik olarak aktif bileşenler arasındadır. Arı ürünleri arasında en yüksek antioksidan özelliğe sahip arı ürününün ise propolis olduğu bilinmektedir.

Propolis Nedir?

Arılar, bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladığı reçinemsi maddeleri, balmumu ve kendi tükürük enzimleri ile birleştirerek propolisi üretirler. Arıların kovanlarını korumak için ürettiği propolis ile, kovan duvarlarındaki boşlukların doldurulması, soğuk günlerde girişin azaltılması ve ayrıca kovana girmesi istenmeyen davetsiz misafirlerin mumyalanması ve böylece çürümelerinin önlenmesini sağlanır. Bu, propolisin neden arı tutkalı olarak da bilindiğini açıklayan bir durumdur.

Propolis, kimyasal olarak %50 bitkisel reçine, %30 mumlar, %10 uçucu ve aromatik yağlar, %5 polen ve %5 diğer organik maddelerden oluşur. Propolisin, yapısında doğal olarak bulunan flavonoidler, fenolikler, terpenler ve enzimler gibi organik bileşenler sayesinde antibakteriyel, antifungal, antiviral, antiinflamatuar, antitümoral ve antioksidan etkilere sahip olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte propolisin farklı kıta, bölge ve bitki türlerinden elde ediliyor oluşu, bileşimini birbirinden farklı kılmaktadır.

Propolis, kovandan çıktığı ham haliyle insan vücudu tarafından kullanılamamaktadır. Propolisin yapısında doğal olarak bulunan balmumu, özütleme suretiyle uzaklaştırılır ve böylelikle insan vücudu tarafından kullanılabilir sıvı formu elde edilir. Ancak özütleme sırasında kullanılan çözücüye bağlı olarak içeriğinde yer alan flavonoid ve fenolik bileşimi değişiklik gösterir. Bu sebeple doğru bir özütleme yöntemi kullanılması da önemlidir.

Anadolu Propolisinin Farkı

Anadolu coğrafyası, bulunduğu konum itibariyle endemik bitki örtüsü çeşitliliği açısından zengindir. Bu bölgeden elde edilen arı ürünleri de yüksek kalite ve besin içeriğine sahiptir. Örneğin, Anadolu propolisi Dünya’da fenolik zenginliği ve çeşitliliği açısından en değerli propolistir. Genellikle poplar (kavakgiller familyası) tipi olan, Anadolu Propolisi’nin rengi kahverengidir. Özütlendiğinde de rengi açık kahveden koyu kahveye kadar değişir.

Propolis, içeriğindeki fenolik ve flavonoid bileşenler ile antioksidan etki sağlamaktadır. Yürütülen bilimsel çalışmalar, doğal bir bağışıklık desteği olan propolisin solunum yolları hastalıkları, mide bağırsak rahatsızlıkları, ağız içi aft, yara ve uçuklar, diyabet ve kanser gibi birçok farklı hastalığın tedavisine destek olarak kullanıldığında olumlu etkileri gözlendiğini bildirmektedir.

 

 

Anadolu Propolisinin Fenolik ve Flavonoid İçeriği

Anadolu propolisinde; Kafeik asit fenetil ester, Kafeik asit, Kumarik asit, Kuersetin, Ferülik asit, Sinnamik asit, Ramnetin, Pinosembrin, Resveratrol, Apigenin, Krisin, Luteolin, Hesperidin, Hidroksibenzoik asit, Epikateşin olmak üzere antioksidan etki gösteren en az 15 farklı fenolik ve flavonoid bileşen bulunur.

Kaynaklar:

  1. El-Seedi, H. R., Eid, N., Abd El-Wahed, A. A., Rateb, M. E., Afifi, H. S., Algethami, A. F., Zhao, C., Al Naggar, Y., Alsharif, S. M., Tahir, H. E., Xu, B., Wang, K., & Khalifa, S. (2022). Honey Bee Products: Preclinical and Clinical Studies of Their Anti-inflammatory and Immunomodulatory Properties. Frontiers in nutrition, 8, 761267. https://doi.org/10.3389/fnut.2021.761267
  2. Przybyłek, I., & Karpiński, T. M. (2019). Antibacterial Properties of Propolis. Molecules (Basel, Switzerland), 24(11), 2047. https://doi.org/10.3390/molecules24112047
  3. Pasupuleti, V. R., Sammugam, L., Ramesh, N., & Gan, S. H. (2017). Honey, Propolis, and Royal Jelly: A Comprehensive Review of Their Biological Actions and Health Benefits. Oxidative medicine and cellular longevity, 2017, 1259510. https://doi.org/10.1155/2017/1259510